Decompressieziekte.

Om allerlei redenen kunnen, beroeps- of sportduikers, brandweer- of militair duiker, archeologisch- of zwembadduikers in de problemen komen. En dan praten we hier niet over een werkongeval onderwater, maar echt over een duikersziekte.
Vaak ontstaan deze klachten door het niet (helemaal) volgen van regels die de natuurwetten voorschrijven. Soms komt een duiker in de problemen door een gemaakte fout en een andere keer spelen factoren van buiten af een belangrijke rol.

Een aantal voorbeelden zullen dit verduidelijken:

1.) Men gaat op duikvakantie en men wil zoveel mogelijk van de onderwater flora en fauna genieten. Het is eigenlijk meer regel dan uitzondering dat de recreatieve duiker een duikcomputer mee onderwater neemt. Dit is een handig apparaatje dat, zodra men begint af te dalen, de hele duik registreert en adviseert wat de veiligste weg weer naar boven is. Dit gaat in de praktijk miljoenen keren goed. Echter kan deze uitvallen doordat bijvoorbeeld de batterij leeg is (geraakt). Maar ook allerlei ander zaken kunnen een reden zijn waardoor deze niet goed functioneert. Dan moet er teruggevallen worden op de analoge meters; horloge, dieptemeter en manometer. Kan men ook niet terugvallen op deze, zal men aan de opstijging moeten beginnen en schatten hoelang men op welke diepte is verbleven. Dat wordt lastig waardoor men het risico loopt dat de duik eindigt in een behandeltank.

2.) Veel sportduikers die een duikvakantie geboekt hebben in een ver, warm en exotisch land doen dit voornamelijk om van de onderwaterwereld te genieten. Vanwege de beperkte tijd die de vakantie duurt wil men daarom ook zo vaak mogelijk duiken op een dag, en dit dan de hele vakantie door. Hoewel de duikcomputers deze veelvuldige duiken per dag wel in zekere mate kunnen berekenen zijn er ook beperkingen wat betreft de duikcomputers. Duikcomputers zijn ingesteld op de gemiddelde duiker qua lichaamsbouw, leeftijd, fysieke conditie. Daarnaast hanteren zij voor hun berekeningen een standaard instelling wat betreft de snelle en langzame weefsels die de basis vormen voor de duiktabel die men duikt. Echter is niet elke duiker hetzelfde en dan hebben we het nog niet eens over of men man of vrouw is. En daar komt bij dat de computer het maximale aan duikminuten en duikdiepte voor de duiker toont en dus de duiker uitnodigt deze te volgen. Hierdoor gaat men duiken maken die tegen de grens aan liggen welke de natuurwetten voor de duikers toestaat. Het eindresultaat van deze duiken kan zijn dat de duiker in de problemen komt. Een duikcomputer is makkelijk maar men moet wel weten dat niet iedere duiker een gemiddelde duiker is, niet elke duik een gemiddelde duik is en niet elke duikdag een gemiddelde duikdag is. Daar komt bij dat men, om het maximale uit de duikvakantie te halen, de laatste dag voor het naar huis vliegen nog een paar duiken maakt. In een vliegtuig, ondanks de drukcabine, heerst op hoogte een onderdruk van 0,8 bar. En deze onderdruk kan dus ook weer een groot risico opleveren. Dit is in de praktijk vaak gebleken.

3.) Er kan bijv. een situatie onderwater ontstaan (Jaws deel V komt langs) waardoor men in paniek kan raken. De eerste natuurlijke reactie is zo snel mogelijk naar de oppervlakte. Of er ontstaat bijv. een mankement aan je BCD waardoor een ongecontroleerde opstijging het gevolg is. Echter kan het zijn dat er, voor men de oppervlakte mag bereiken, één of meer decostops gehouden moet worden. U zult begrijpen dat het overslaan van deze cruciale stops problemen op kan leveren.
Zomaar een paar voorbeelden van de vele problemen die kunnen ontstaan als men zich, gewild of ongewild, niet aan o.a. de regels omtrent de “wet van Henry” houdt.

Hoe luidt die wet van Henry dan en wat is het dan waarmee de duikers in de problemen komen bij deze wet?

De wet van Henry komt hier op neer, dat de hoeveelheid gas die zal oplossen in een vloeistof (het menselijk lichaam bestaat uit 70% vloeistof) heeft alles te maken met de druk van het gas boven de vloeistof. Daar komt bij, hoe langer dat gas (bijv. stikstof) boven de vloeistof blijft staan, des te meer wordt er opgenomen in de vloeistof.
Wij ademen allemaal lucht in en deze bestaan uit 78% stikstof waar het menselijk lichaam niets mee doet. Maar gaan we onderwater dan zal het zich in opgeloste vorm opslaan in het lichaam. Meer en sneller in de goed doorbloede weefsels dan in de trage weefsels. Hoe dieper en langer men gaat (meer druk en tijd) des te meer stikstof zal er opgeslagen worden in ons lichaam. Daar is niks mis mee, echter moet het er wel weer uit om zonder problemen aan de oppervlakte te verblijven. Mocht het zo zijn dat dit niet goed gebeurt door bijv. een reden hierboven omschreven, kun je serieus in de problemen komen.

Het beste is het Duik Medisch Centrum van de Koninklijke Marine te bellen +31(0)889501417. Deze professionals hebben meer dan 54 jaar ervaring in alle facetten van de duikerziektes en de behandelingen voor deze.
De kans is groot dat DMC je zal verwijzen voor behandeling naar ons hyperbaar- en duikgeneeskundig centrum bij het Antonius Ziekenhuis Sneek. Wij gaan u dan behandelen volgens de richtlijnen DMC.Veelal is het resultaat verbijsterend goed na de behandeling. Het kan echter wel voorkomen dat er de volgende dag(en) een vervolgbehandeling nodig is. Maar in de meeste gevallen (niet alle) krijgen we je weer letterlijk en figuurlijk op de been.

Luchtembolie.

Dit is een hele andere duikersziekte, maar qua verschijnselen en behandeling zijn er veel overeenkomsten met een decompressieziekte. Bij een luchtembolie (een geheel of gedeeltelijke verstopping van de bloedtoevoer door een luchtbel) ontstaat door een overdruk in de longblaasjes. Op deze longblaasjes liggen allemaal klein bloedvaatjes. En deze zorgen ervoor dat er een gaswisseling kan plaatsvinden van zuurstof uit de lucht naar het bloed, die het op haar beurt weer vervoert door het hele lichaam.
Voorbeeld luchtembolie:

1.) Men is aan het duiken, ongeacht hoelang, diep of hoe vaak, en je raakt in paniek. Dit kan door allerlei factoren gebeuren. De eerste menselijke reactie is zo snel mogelijk naar de oppervlakte, want daar is het “veilig”. Alles wat je dan geleerd hebt over niet je adem inhouden tijdens de opstijging, vergeet je in zo’n panieksituatie. Bij het naar boven gaan vermindert de druk immers om ons heen. Doordat dan de druk toeneemt in de longblaasjes, bij het niet uitademen, kunnen deze scheuren. Door deze scheurtjes loopt dan rechtstreeks lucht in de bloedvaatjes die op de longblaasjes liggen. Met als gevolg dat deze luchtbellen door het hele lichaam vervoert worden. Met alle gevolgen van dien. Als zo’n luchtbel een blokkade (embolie) vormt bijv. bij een splitsing naar je pink, zal je pink door het gebrek aan zuurstofrijkbloed op korte termijn afsterven. Echter gaan de bellen ook vitale organen en weefsels blokkeren bijv. je hersenen dan sta je voor vele male ernstigere problemen.
2.) Je ben met een mooie duik bezig en opeens krijg je, om wat voor reden dan ook, geen lucht meer door je ademautomaat. Je buddy is veel te ver weg om om hulp te vragen. De paniek slaat toe en de enige uitweg is naar boven, want daar is lucht. Dat kleine beetje lucht wat je hebt ingeademd ga je zeker niet uitblazen tijdens de opstijging (natuurlijke reactie). Met als gevolg een luchtembolie. Dit is de natuurwet van Boyle.

Er kunnen zoveel factoren zijn, waar de duiker zelf niets aan kan doen, die de mens onderwater in de problemen kan brengen. Ongeacht welke gedegen opleiding je gevolgd hebt voor aanvang van het duiken. Een luchtembolie kun je al in een zwembad krijgen.
Even voor alle duidelijkheid. Een luchtembolie is wel de meest gevaarlijke duikersziekte met mogelijk verstrekkende gevolgen. De behandeling dient ook zo snel mogelijk gestart te worden in een recompressietank. Het is zeker geen overbodige luxe, een must zelfs, dat na constateren van één van deze duikerziektes direct met het toedienen van 100% zuurstof wordt aangevangen. Dit dient men toe te dienen de hele reis door naar het hyperbaar centrum.
En ook hier geldt weer: DMC bellen +31(0)889501417.

Ik hoop niet dat je bang bent geworden, door deze uitleg, om deze fantastische sport te gaan beoefenen of om van het duiken je werk te maken. Maar mocht je, ondanks alle voorzichtigheid en maatregelen, toch in de problemen komen, dan weet je waar je terecht kunt.